Οι «Περήφανοι Κτηνοτρόφοι» (Proud Farm), μια ομάδα νέων παραγωγών από τη Δυτική Μακεδονία, ήρθαν πρόσφατα στο προσκήνιο με αφορμή την ιστορία του άστεγου που από τους δρόμους της Αθήνα βρήκε καταφύγιο και εργασία στον Άγιο Δημήτριο Κοζάνης, μέσω της πρωτοβουλίας “ProudLife”, στο πλαίσιο της οποίας προσφέρουν απασχόληση, φιλοξενία και κατάρτιση σε φιλοξενούμενους του Πολυδύναμου Κέντρου Αστέγων, σε κτηνοτροφικές μονάδες Ελλήνων κτηνοτρόφων.
Λίγους μήνες πριν είχαν έρθει πάλι στο προσκήνιο, καθώς ίδρυσαν την Ενεργειακή Κοινότητα Μη κερδοσκοπικού Σκοπού Δυτικής Μακεδονίας ΠράουντΦαρμ, βασισμένη στο όραμά τους για βιώσιμη κτηνοτροφική παραγωγή, με σεβασμό στο περιβάλλον και την κοινωνία. Όπως σημειώνουν μάλιστα, η ενέργεια αποτελεί κοινωνικό αγαθό, εξυπηρετεί την βιώσιμη ευημερία των κοινωνιών και ο στόχος της ίδρυσης της ενεργειακής κοινότητας, συνάδει απόλυτα με τον αγώνα τους για τον περιορισμό των ενεργειακών και διατροφικών εξαρτήσεων.
Στο ενεργητικό τους έχουν το 1ο Βραβείο στα VentureImpactAward. Ένα νέο πρόγραμμα που προσφέρει χρηματικά έπαθλα έως $30.000, σε ελληνικές επιχειρήσεις που παράγουν αποδόσεις και δημιουργούν μετρήσιμο αντίκτυπο στην κοινωνία. Το πρόγραμμα αυτό τελεί υπό την στήριξη του Ιδρύματος Χελιδόνι (HelidoniFoundation) και του κληροδοτήματος CharlesCondes.Τοόνειρό τους είναι να δημιουργήσουν ένα κληροδότημα για την προσφορά δωρεάν ζώων στους νεοεισερχόμενους κτηνοτρόφους, στην Θερμοκοιτίδα που ετοιμάζουν στον Άγιο Δημήτριο!
Πέντε οραματιστές κτηνοτρόφοι θα στήσουν τις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό για τη πρώτη θερμοκοιτίδα αιγοπροβατοτρόφων, δημιουργώντας στην πράξη νέους κτηνοτρόφους και να αναδείξουν ένα μοντέλο που θα ανατροφοδοτείται και θα μπορεί να δημιουργεί βιώσιμους παραγωγούς με μηδενικό κεφάλαιο.
Ομάδα πέντε παραγωγών με καινοτόμες ιδέες και όραμα!
Οι πέντε παραγωγοί, τέσσερις από την περιοχή της Κοζάνης και ένας από την Καρδίτσα (Νίκος Κολτσίδας, Στάθης Πασχαλίδης, Μαρία Νίκου, Χαράλαμπος Τσανακτσίδης και Παναγιώτα Πασχαλίδου), ένωσαν τις δυνάμεις τους και τις μικρές τους φάρμες, με στόχο όπως λένε, να μπορούν σαν μια φάρμα να πετυχαίνουν καλύτερες τιμές αγοράς, ενώ βλέπουν την proudfarm σαν ένα όχημα με το οποίο θα μπορούν να δραστηριοποιούνται και σε πολλούς άλλους τομείς, όπως την έρευνα, την ενέργεια, την εκπαίδευση.
Στο κομμάτι της Ενεργειακής Κοινότητας Μη κερδοσκοπικού Χαρακτήρα, βρίσκονται στο στάδιο όπου έγινε η κατάθεση των δικαιολογητικών και η υπόθεση ωριμάζει. Η Κοινότητα πρόκειται να καλύψει αποκλειστικά τις ανάγκες των μελών και οποιοδήποτε πλεόνασμα είτε θα επαναεπενδύεται με φιλικές προς το περιβάλλον επενδύσεις, είτε θα διατίθεται στην κοινότητα (για δράσεις όπως για την αγοράηλεκτρικού λεωφορείου που θα κάνει τη διαδρομή Άγιος Δημήτριος –Κοζάνη ή, εναλλακτικά για την κάλυψη κόστους ενέργειας σε ασθενείς κοινωνικές ομάδες.
Όπως τονίζει ο Νίκος Κολτσίδας: «Με αυτό τον τρόπο διαμορφώνεται ένα πρότυπο. Ακολούθησε η Ενεργειακή Κοινότητα ΜΚΧ Υψηλάντη και προσπαθούμε να υπάρξουν ενεργειακές κοινότητες και θα είναι αποκλειστικά από κατοίκους της περιοχής και παραγωγούς. Με αυτό τον τρόπο, εμείς που παράγουμε γινόμαστε πιο ανταγωνιστικοί. Αυτό μπορεί να αφορά είτε φωτοβολταϊκά, είτε και βιοαέριο. Άλλωστε, η περιοχή γενικώς ενδείκνυται. Έχει ιδανικό κλίμα, ξηρό και ψυχρό, δεν έχει πολύ υγρασία και ζέστη και ενδείκνυται γιατί έχει μεγάλη αγροτική παραγωγή, που καλύπτει την διατροφή των ζώων, υπάρχουν κοντά γαλακτοβιομηχανίες, υπάρχουν οι μεγάλοι οδηγοί άξονες (Εγνατία). Ουσιαστικά για μια μεγαλύτερη φάρμα κτηνοτρόφων όπως είναι η ProudFarm, μεγάλες βιομηχανίες μπαίνουν σε μια διαδικασία να ανταγωνίζονται για να τη διεκδικήσουν.»
Καινοτόμο εγχείρημα Θερμοκοιτίδας κτηνοτρόφων
«Η γενιά μου μεγάλωσε με μια εργασιακή εξασφάλιση, που είχε να κάνει με τη ΔΕΗ. Αυτό δεν είναι εύκολο να αλλάξει από τη μια ημέρα στην άλλη. Πλέον οι νέοι ψάχνονται πραγματικά, αλλά είναι δύσκολο να μπεις. Είναι ένας κλάδος εντάσεως κεφαλαίου και για να μπεις μέσα και να έχεις ένα ικανοποιητικό εισόδημα πρέπει να επενδύσεις πολλά χρήματα», παραδέχεται ο Ν. Κολτσίδας.
Τα προβλήματα σήμερα είναι δύο, και αυτά τα προβλήματα επιχειρεί να αντιμετωπίσει το εγχείρημα της Θερμοκοιτίδας: Εκπαίδευση και κεφάλαιο.Το έλλειμμα κεφαλαίου που ενδεχομένως είναι και το μεγαλύτερο ζήτημα, δυσχεραίνει την πρόσβαση των νέων στο χώρο της κτηνοτροφίας. Αυτό το κενό κεφαλαίου θέλησαν να το καλύψουνμε τη δημιουργία μιας καινοτόμας θερμοκοιτίδας στην περιοχή του Αγίου Δημητρίου. Η θερμοκοιτίδα αυτή έχει ενταχθεί στους Ευρωπαϊκούς Σχηματισμούς Καινοτομίας και αναμένονται τα αποτελέσματα του Αναπτυξιακού Νόμου ώστε να προχωρήσουν στην κατασκευή των κτηριακών υποδομών.
Τι είναι στην πράξη η Θερμοκοιτίδα: Ο ίδιος εξηγεί: «Διαμορφώνουμε τις ιδανικές συνθήκες για κάποιον να μπορέσει να επιβιώσει την πιο κρίσιμη περίοδο της ζωής του, δηλαδή στην αρχή. Τα πρώτα τρία χρόνια λειτουργίας ενός κτηνοτρόφου πρέπει να του δημιουργήσουμε τις ιδανικές συνθήκες ώστε να είναι βιώσιμος αλλά και η μετάβαση στη μονάδα να γίνει ομαλά και αποτελεσματικά, χωρίς να δημιουργηθούν χρέη. Το πιο σημαντικό είναι οι κτηνοτρόφοι να είναι απαλλαγμένοι από χρέη και αυτό είναι η μεγάλη πρόκληση. Η πρόκληση για εμάς είναι να πάρουμε έναν άνθρωπο με λίγα κεφάλαια και μέσα σε τρία χρόνια να αποκτήσει πάγια άνω των 150.000 ευρώ, εκπαιδευμένο και παραγωγικό. Αυτό μπορεί να γίνει, αν του παρέχουμε το χώρο για να δραστηριοποιηθεί και τα εργαλεία για να είναι παραγωγικός, τον απαλλάσσουμε από την επένδυση. Επενδύει μόνο στα ζώα, και ουσιαστικά έχει ευθύνη για τα ζώα του».
Οι επιδοτήσεις που έρχονται, εξηγεί, έρχονται χαοτικά και όχι με μια σειρά, και δεν μπορούν να αξιοποιηθούν συνδυαστικά. Έρχονται σε λανθασμένες στιγμές και δεν μπορούν να αξιοποιηθούν εκεί που πρέπει. Η προσπάθεια να υποστηριχθεί ένας νέος κτηνοτρόφος με το σύστημα αυτό, «καλύπτοντάς» τον για μια τριετία, θα έχει ως αποτέλεσμα τα χρήματα αυτά των επιδοτήσεων να αξιοποιηθούν κατάλληλα την σωστή στιγμή, με το κατάλληλο επενδυτικό πρόγραμμα, δίνοντας του την ευκαιρία να φτιάξει το δικό του στάβλο. Θα του επιτραπεί να ξεπεράσει τον γραφειοκρατικό σκόπελο και δεν θα υπάρχει πια η ανάγκη να χρηματοδοτεί την επένδυση του για 2 χρόνια έως ότου γίνουν τα ζώα του παραγωγικά.
Νέο παραγωγικό μοντέλο
Το ζητούμενο, για την ProudFarm, είναι να μπορέσουν να δημιουργήσουν νέους κτηνοτρόφους και να δημιουργήσουν ένα νέο παραγωγικό μοντέλο. Η θερμοκοιτίδα θα λειτουργήσει πιλοτικά με 3στάβλους. Στον κάθε στάβλο θα φιλοξενείται ένας κτηνοτρόφος, για διάστημα τριών χρόνων. Μόλις τελειώσει η εκπαίδευση τους και μόλις μπορέσουν οι 3 κτηνοτρόφοι να αυτονομηθούν, θα έρθουν οι 3 επόμενοι κτηνοτρόφοι.
«Στόχος μας είναι να αποτελέσει ένα κληροδότημα, αντί να δανείσεις σε κάποιον νέο κτηνοτρόφο χρήματα, είναι πιο εύκολο να του πεις ότι σου δίνω 40 ζώα και σε τρία χρόνια θέλω να μουεπιστρέφεις από 13 μικρά το χρόνο. Αυτά τα ζώα φτιάχνουν άλλα 40, που θα δοθούν στον επόμενο που θα έρθει να ξεκινήσει. Είναι ένα κληροδότημα που τροφοδοτείται συνεχώς, με ζώα και όχι χρήματα. Να ξεπεράσουμε την αντίληψη των χρημάτων».
Παρέχοντας κίνητρα και εφόδια στον κόσμο για να εργαστεί, στόχος είναι να παράξουνοι κτηνοτρόφοι με χαμηλότερο κόστος, σε ένα καινοτόμο εγχείρημα που δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά στον κόσμο. Το μοντέλο αυτό δηλαδή της θερμοκοιτίδας, το επινόησαν οι παραγωγοί της ProudFarm.
Η εκπαίδευση
Η θερμοκοιτίδα θα έχει και εκπαιδευτικές διαδικασίες. Τα ευρωπαϊκά κονδύλια επιχορηγούν την εκπαίδευση και τα εργαλεία της, ενώ θα υπάρχει ένα στέλεχος που θα μπορεί να μεταφέρει τεχνογνωσία στους κτηνοτρόφους.
Μάλιστα, έχει αναπτυχθεί και μια πολύ ενδιαφέρουσα συνεργασία με την Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή.Όπως εξηγούν: «Συμμετέχοντας στους ευρωπαϊκούς σχηματισμούς καινοτομίας είχαμε τη δυνατότητα να παρακολουθούμε εντελώς δωρεάν workshops σε όλη την Ευρώπη, με όλα τα έξοδα πληρωμένα, ώστε να αποκτήσουν νέες δεξιότητες οι κτηνοτρόφοι για τη μετάβαση. Εκεί ανακαλύψαμε ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος συνεργασίας με την Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή. Στο μέλλον αν θελήσουμε να είμαστε συνεργάτες σε ένα πρόγραμμα, είμαστε πιο ελκυστικοί στο μέλλον, ώστε να εγκριθεί στο μέλλον μια πιθανή χρηματοδότηση».
Κάθε νέο και καινοτόμο εγχείρημα δεν θα μπορούσε να μην αντιμετωπίζει και γραφειοκρατικά προβλήματα, αλλά όπως λένε μέσω και της Θερμοκοιτίδας είναι η ιδανική ευκαιρία ώστε ένας νέος κτηνοτρόφος να έχει μια «ομπρέλα» για να αναπτυχθεί, μέχρι να ξεπηδήσει από τον γραφειοκρατικό σκόπελο. Χρηματοδοτούνται μεταξύ άλλων, η εφαρμογή «Έξυπνου ISO», ενός δηλαδή προτύπου διαδικασιών, η Μελέτη Μετάβασης του νέου κτηνοτρόφου στη δική του Μονάδα, η Εκπαίδευση, και η δυνατότητα ύπαρξης ευελιξίας στη Λειτουργία.
Οι γαλακτοφόρες φάρμες δίπλα στον ΑΗΣ και οι καινοτόμες προτάσεις αξιοποίησης
Όποιος τους επισκεφθεί έρχεται αντιμέτωπος με μία μεγάλη αντίθεση. Ένα τόσο καινοτόμο αγροτοκτηνοτροφικό προτζεκτ με κατεύθυνση την πράσινη οικονομία, εκτελείται στην κυριολεξία δίπλα στο εργοστάσιο του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου. Όταν κλήθηκε να το σχολιάσει ο Ν. Κολτσίδας, μας είπε πως η περιοχή πρέπει να κάνει το rebranding της.
Για το λόγο αυτό έχουν κάνει διάφορες προτάσεις, όπως και στο ΣΔΑΜ, ιδίως σε ό,τι αφορά το κομμάτι του αγροτουρισμού, το οποίο τονίζουν πως πρέπει να είναι πολύ στοχευμένο και εξειδικευμένο. Μια κατεύθυνση θα μπορούσε να είναι η παροχή πολύ εξειδικευμένων γνώσεων, όπως γίνεται στο Ισραήλ, σε πολύ συγκεκριμένο κοινό όπως για παράδειγμα κτηνοτρόφους, δημιουργώντας ένα οικοσύστημα. Επίσης, έχουν προτείνει τη δημιουργία ενός ξενώνα που θα λειτουργεί σαν «Internet-detox» καλοκαιρινή κατασκήνωση για ηλικίες 16-20 χρόνων δίπλα στη λίμνη, για εφήβους που θέλεις να τους αποτοξινώσεις από το Διαδίκτυο απασχολώντας τους με τις κτηνοτροφικές εργασίες.
Τα μέλη της Ομάδας, έχουν επίσης καταθέσει πρόταση σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας για τη δημιουργία ενός συστήματος που θα συλλέγει αυτόματα δεδομένα, που θα έχουν να κάνουν με το κόστος διατροφής των ζώων και την καθημερινή απόδοση σε γάλα. Να υπάρχει δηλαδή η δυνατότητα, καθημερινά να υπάρχει μια εικόνα του εισοδήματος έναντι του κόστους διατροφής, ώστε να μπορεί κανείς να καταλάβει πως κινείται από άποψη κερδοφορίας η μονάδα του. Αυτά τα δεδομένα, αν συλλεχθούν, δίνουν εικόνα για το κόστος παραγωγής, πόσο δηλαδή κοστίζει στην πράξη ένα λίτρο γάλα.
Καινοτόμα προγράμματα, και ιδέες από ικανούς, νέους ανθρώπους, που δεν αφήνουν την εποχή να τους προσπεράσει. Και αυτό ήταν μόνο η αρχή, καθώς η Ομάδα με όλες αυτές τις δράσεις «χτίζει βιογραφικό», και προετοιμάζει την ένταξη της σε πολλά περισσότερα και μεγαλύτερα ευρωπαϊκά έργα.
Συνέντευξη στον Αντώνη Πουγαρίδη – Κείμενο Βάσω Σάφη
